De oma van de Dierense Speeltuin wordt ze wel genoemd. Al meer dan 40 jaar is Sonja Kapel actief voor deze speeltuin, een van de eerste in Nederland die toegankelijk werd voor kinderen met een handicap. Haar schat aan ervaring deelt ze graag met andere speeltuinen.
“Mijn droom was altijd dat dit een speeltuin zou worden voor alle kinderen. Voor mij is dat heel gewoon. Ik kom uit de verpleging en heb gewerkt met meervoudig gehandicapte kinderen. Kinderen met beperkingen zijn net als andere kinderen, alleen omdat ze in een rolstoel zitten wordt vaak gedacht dat ze van alles niet kunnen. Maar elk kind wil spelen.
In 1999 ging de speeltuin op de schop. De nieuwe Attractiewet ging toen in. Veel toestellen werden afgekeurd, de schommels konden niet meer, het werd te gevaarlijk. We hebben alle toestellen eruit gehaald en we zijn opnieuw begonnen. Het eerste geld hebben we besteed aan paden die toegankelijk waren voor rolstoelers en aan een speciale schommel waar kinderen in kunnen liggen.
In 2011 kwamen we in contact met de Speeltuinbende en toen hebben we besloten om nog meer toegankelijke toestellen te plaatsen: een draaimolen waarop ook twee rolstoelen kunnen staan, picknicktafels, een waterspeelplaats, een hijstoestel voor zand en water en een clubgebouw met rolstoeltoilet.
Maar we hadden nog een droom: een natuurspeelplaats. Dus nu onze ijsbaan door de warme winters nauwelijks meer gebruikt werd, zijn we daar aan de slag gegaan. Fase één van de natuurspeelplaats is nu klaar, en volledig toegankelijk. Op de bouwplaats en het nattevoetenpad kunnen ook kinderen in een rolstoel. Want met water en zand willen toch alle kinderen spelen? En het belevingspad is een geweldige ervaring voor kinderen met een visuele handcap. Hopelijk kunnen we fase twee binnenkort openen; voor fase 3 zoeken we nog financiering.
Zo zijn we uitgebreid van een heel klein stukje grond bij de start in 1946 naar meer dan dertienduizend vierkante meter nu. Andere speeltuinbesturen komen hier vaak kijken hoe wij het hebben aangepakt. Voor hen heb ik een stappenplan gemaakt. Dat begint bij je team: bespreek samen wat je wilt bereiken. Wie wil je daarbij betrekken, bijvoorbeeld kinderen uit de buurt? Wat gaat het kosten? Dan moet je de juiste persoon bij de gemeente mee krijgen, want als de gemeente niet aan boord is dan durven de grote fondsen ook niet in te stappen. Wij pachten bijvoorbeeld de grond van de gemeente voor een symbolisch bedrag.
Betrek de pers erbij, de regionale dagbladen. Dan laat je zien dat het serieus is. En dan kun je fondsen aanschrijven zoals het VSB Fonds en het Gehandicapte Kind. Zorg ervoor dat het zakelijke verhaal op orde is, zoals het plan en de begroting, maar vergeet niet de emotie; je moet ze enthousiast maken. Leveranciers banaderen, het keurmerkinstituut voor de keuring, ja het gaat niet over één nacht ijs. Je hebt echt een team van mensen nodig die keihard werken om het mogelijk te maken.
Informatie over toegankelijkheid hebben we zelf gezocht. We hebben navraag gedaan bij speeltuinen die het al hadden. Contact opgenomen met de Johannastichting en Papendal hier in de buurt. Vanuit mijn eigen ervaring met meervoudig gehandicapte kinderen wist ik ook al veel. We hebben een bestuurslid met een gehandicapt kind; deskundigheid van ouders en kinderen is heel belangrijk. Ook de NUSO en de Speeltuinbende waren betrokken. En aan organisaties die hier komen met kinderen met beperkingen vraag ik of ze wensen hebben of ergens tegenaan lopen.
Van het begin af aan waren er kinderen met een handicap in onze speeltuin. En we zien dat het er steeds meer worden. Ze komen overal vandaan. Ze horen over ons via mond-tot-mondreclame of ze hebben ergens een stukje gelezen. Ook scholen en medische kinderdagverblijven weten ons te vinden.
Soms spelen kinderen met en zonder handicap heel leuk samen, andere keren spelen ze meer naast elkaar dan met elkaar. Het samen spelen willen we dit jaar gaan stimuleren. Onze vrijwilligers gaan dan een handje helpen, geven ze een zetje in de goede richting. Ook gaan we activiteiten organiseren, spelletjes die je samen doet. Dan organiseren we bijvoorbeeld een puzzeltocht en maken we groepjes met kinderen met en zonder handicap. Want het ene kind kan hollen en het andere kan weer goed schrijven en lezen. Dan moeten ze toch samenwerken. Op die manier leren we de kinderen omgaan met elkaar.
Elk kind wil spelen. En wat is leuker dan dat je het samen kunt doen? Dat leren wij ook onze kinderen. Daar moeten we ze op attenderen. Een keer speelde hier een meisje met het syndroom van Down. Op een gegeven moment kwam haar moeder bij me en zei: ‘Ik ga naar huis, mijn kind wordt zo gepest. En de ouders zitten erbij en doen niets.’ Ik zeg ‘mevrouw daar hoeft u toch niet voor naar huis te gaan?’ Ik heb de luidspreker gepakt en omgeroepen dat we een verdrietig kindje hebben die gepest wordt. En of de jongens die het gedaan hebben even naar de kantine komen om het uit te praten. De jongens meldden zich; ze hadden het meisje gepest ‘omdat ze er anders uit ziet’. Ik heb ze uitgelegd dat overal in de wereld wordt ruziegemaakt en gepest, maar niet in onze speeltuin. Elk kind speelt hier mee, geen enkel kind mag eenzaam zijn. Ze hebben sorry gezegd en de moeder is gebleven.
"Elk kind speelt hier mee, geen enkel kind mag eenzaam zijn." Sonja Kapel
Een laatste tip? Alles wat we doen is alleen maar mogelijk dankzij het team van bijna veertig vrijwilligers. Allemaal prettig gestoorde, betrokken mensen die zich willen inzetten voor het spelende kind. Alleen met zo’n team – en met engelengeduld – kun je een speeltuin opzetten, onderhouden, toegankelijk houden en gezellig houden. En als alle kinderen dan kunnen samenspelen – dat is het mooiste cadeautje wat je als vrijwilliger kunt krijgen.
Speeltuinverenigingen die tips willen kunnen contact opnemen met Sonja via info@dierensespeeltuin.nl
Tekst: Mariël Verburg