In diverse stadsdelen schieten speeltuinen als paddenstoelen uit de grond. Maar waar zijn de speeltoestellen voor kinderen met een handicap, vragen Rick Brink, Henk-Willem Laan en Dave Ensberg-Kleijkers zich af.
In 32 buurten van Amsterdam komen nieuwe speeltuinen. Goed voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Speeltuinen versterken namelijk de sociale cohesie in de wijk. Hun ontmoetingsfunctie maakt ze tot een wezenlijke bouwsteen voor een inclusieve samenleving.
Wij juichen deze aanpak van harte toe. Sterker: veel andere gemeenten in ons land zouden het voorbeeld van Amsterdam moeten volgen. Dit omdat kinderen in Nederland de afgelopen jaren steeds minder zijn gaan buitenspelen. Vijftien procent van de kinderen speelt zelfs nooit buiten, blijkt uit onderzoek van stichting Jantje Beton. Vanwege de verleiding die virtueel spelen via beeldschermen hen biedt, maar ook omdat kinderen een volle naschoolse agenda hebben met onder meer huiswerkbegeleiding om op school beter te kunnen presteren, maar ook vanwege de nodige prestatiedruk bij bijvoorbeeld sport- en muziekclubs. Ze hebben simpelweg minder tijd om in hun vrije tijd buiten te spelen.
Daarnaast zijn er simpelweg te weinig aantrekkelijke, leuke en veilige speeltuinen of speelplekken in de buurt. Ook daarom is dit initiatief van de gemeente Amsterdam een belangrijke stap voor de ontwikkeling van kinderen en voor een onbezorgde jeugd.
Tegelijkertijd missen wij in de gemeentelijke aanpak aandacht voor kinderen met een handicap. Ongeveer een op de tien kinderen heeft een handicap. Dat kan een fysieke zijn waardoor ze in een rolstoel zitten of niet kunnen zien, maar ook een verstandelijke of een ontwikkelingsbeperking. Ook zij willen mee kunnen spelen.
Spelen is het essentieelste onderdeel van een kinderleven. Dat mag geen gehandicapt kind missen. Het is de natuurlijke manier van contact met andere kinderen en het bevordert inclusie. Omdat kinderen met een handicap echter structureel te weinig buitenspelen, heeft maar liefst 85 procent van hen helemaal geen vriendjes in de buurt, blijkt uit onderzoek van stichting het Gehandicapte Kind.
Er is geen andere groep kinderen waarvan het sociaal isolement al van jongs af zo groot is. Als kinderen met en zonder beperking met elkaar spelen, ervaren zij dat zij onderdeel zijn van de maatschappij, leren zij hun talenten ontdekken en worden zij zich ervan bewust dat niet iedereen eruit ziet zoals zij!
Het heeft veel effect om in speeltuinen aanpassingen te doen die ervoor zorgen dat gehandicapte kinderen mee kunnen spelen. Die aanpassingen hoeven niet duur te zijn en kunnen er echt veel toe doen. Denk hierbij aan het vervangen van zand als ondergrond voor speeltoestellen door een verharde ondergrond of kunstgras waar rolstoelen overheen kunnen rijden. Maar ook een waterpomp die zowel door kinderen zonder als door kinderen met een beperking gezamenlijk kan worden gebruik, zodat ze leren samen te spelen en samen te werken.
In 2019 hebben stichting het Gehandicapte Kind, Jantje Beton en andere maatschappelijke organisaties het initiatief genomen voor het SamenSpeelNetwerk. Inmiddels doen naast veel maatschappelijke organisaties ook diverse Nederlandse gemeenten mee. Gezamenlijk proberen zij grote ambities te realiseren zoals meer inclusieve speeltuinen (samenspeelplekken), werken aan een inclusieve speelcultuur en meer kennis en informatie. Steeds meer speeltuinen in Nederland willen mede dankzij dat initiatief hun speeltuin inclusief maken voor alle kinderen uit wijk, buurt of dorp.
Speeltuin De Speelkraam in Purmerend, een plaats waar veel ex-Amsterdammers wonen, is een positief voorbeeld. Alle kinderen – met én zonder beperking – zijn daar welkom en voor rolstoelgebonden kinderen zijn er speciale en avontuurlijke speeltoestellen die ook nog eens door kinderen zonder beperking worden gebruikt. Dat levert blije kinderen op en ouders die trots zijn op het feit dat hun kind gewoon kind mag en kan zijn.
De aandacht voor kinderen met een beperking is sinds de oprichting van de eerste speeltuin in Amsterdam in 1902 zeer wisselend geweest. Het is de hoogste tijd dat de gemeente daar verandering in brengt.
Wij willen bij deze dan ook een oproep doen aan het Amsterdamse gemeentebestuur: Doe mee aan het SamenSpeelNetwerk en zorg ervoor dat ook in Amsterdam speeltuinen inclusief zijn, zodat alle kinderen met elkaar kunnen spelen. Stichting het Gehandicapte Kind en Jantje Beton, beide van het SamenSpeelNetwerk, gaan graag met u in gesprek over hoe dit te realiseren is.
